رجس (فقه)به هر چیز پلیدی رجس اطلاق می شود که در ابوابی از فقه از انواع آن بحث شده است. رِجس پلید. ۱ - معنای رجسبه هرچیز پلید و تنفرآور رجس اطلاق مىگردد؛ خواه پلیدى آن ظاهری باشد، همچون سگ و خوک، کردار زشت و گناه جوارحی و یا باطنى که از آن به پلیدی معنوی تعبیر مىشود، مانند شرک، کفر و پیامدهاى کردار ناشایست، همچون غضب، لعنت و عذاب. ۲ - کاربر رجس در قرآندر قرآن کریم، رجس در هر دو نوع پلیدى به کار رفته است. ۳ - نظر فقها در مورد رجس۳.۱ - رجس مرادف نجسفقها در باب طهارت در استدلال بر نجاست خمر (شراب مست کننده) به واژه رجس در آیه شریفه «یا أیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا إنَّمَا الخَمْرُ وَ المَیْسِرُ وَ الأنْصَابُ وَ الأزْلمُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَیْطنِ فاجْتَنِبُوُه؛اى مؤمنان، شراب و قمار و انصاب و ازلام، پلید و عمل شیطانی است، از آن پرهیز کنید»، استدلال کرده و گفته اند رجس مرادف نجس است. در نتیجه، آیه با صراحت بر نجاست خمر دلالت دارد. [۱۱]
تهذیب الأحکام ج۱، ص۲۷۸.
[۱۳]
کشف الإلتباس،ص۴۰۲.
۳.۲ - رجس اعم از نجسدر مقابل، گروهى استدلال یاد شده - رجس مرادف نجس است- را نپذیرفته و گفته اند: در لغت مفهوم رجس اعم از مفهوم نجس است و وجود اصطلاح عرف خاص (فقها) یا عام (مردم) نیز نسبت به آن ثابت نیست؛ بلکه ذکر انصاب (بتها) و ازلام (نوعى قمار و کهانت) در کنار خمر قرینه اى است بر اینکه مراد از رجس، استعمال آنها است؛ بدین معنا که مراد از رجس بودن شراب، نوشیدن آن است نه عین آن. ذکر جمله «مِنْ عَمَلِ الشَیْطنِ» پس از کلمه «رِجْسٌ» در آیه قرینه اى دیگر بر اراده همین معنا از رجس است. [۱۴]
مجمع الفائدة ج۱، ص۳۰۸- ۳۱۰
۳.۳ - نظر گروه سوم فقها در باره رجسبرخى گفته اند: رجس در لغت به معناى گناه است و بر فرض که بر نجس هم اطلاق شود، دلالتى بر نجاست خمر ندارد؛ زیرا در لغت، نجس به معناى هر شىء پلید آمده است؛ هرچند از نظر شرع نجس نباشد.برخى به واژه رجس در آیه ۱۴۵ سوره انعام بر نجاست موی خوک نیز استدلال کرده اند. ۴ - پانویس
۵ - منبعجمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود شاهرودی،فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۶۵-۶۶. رده‌های این صفحه : قرآن شناسی | واژگان قرآنی
|